Ai đang ở dưới hỏa ngục?

Ai đang ở dưới hỏa ngục? Suy Tư của nhà Thần học Hans Urs von Balthasar.

AMERICA MAGAZINE

Tác giả: James T. Keane
January 23, 2024

Lời người phiên dịch: LM Hans Urs von Balthasar là một trong các nhà thần học thông thái và nổi bật nhất của thế kỷ XX. Ngài đã được Đức Giáo hoàng John Paul II quyết định truyền chức Hồng y vào ngày 29/5/1988; tuy nhiên ngài qua đời 2 ngày trước ngày tấn phong hồng y. Một câu hỏi thường đặt ra trong thần học là: "Chúng ta có dám hy vọng rằng tất cả mọi người đều được cứu rỗi không? LM Balthasar trả lời: "Có lẽ chúng ta không phải tất cả đều được cứu rỗi, nhưng hy vọng như vậy có thể là một phần trong bổn phận của người theo đạo Thiên chúa. Nếu không, chúng ta sẽ giới hạn lòng thương xót của Chúa." -- S58


Hans Urs von Balthasar in an un-dated photo. (Wikimedia Commons)

Đã hơn một tuần kể từ khi Đức Giáo hoàng (ĐGH) Francis nói "Tôi thích nghĩ rằng địa ngục trống rỗng; tôi hy vọng là vậy" trong một cuộc phỏng vấn trên đài truyền hình Ý. Mặc dù ngài nói rõ rằng ý kiến này "không phải là một tín điều, mà là suy nghĩ cá nhân của tôi", nhưng nó vẫn khiến những quan sát viên Vatican phải nhíu mày. ĐGH Francis có phải là người theo "chủ nghĩa phổ quát" [universalism] tin rằng mặc dù địa ngục là có thật, nhưng cuối cùng không ai sẽ sa xuống đó không?

ĐGH Francis không phải là người đầu tiên nêu lên rằng hỏa ngục có thể trống rỗng, điều này có thể nghe có vẻ đáng ngạc nhiên nếu bạn được dạy rằng địa ngục đông đúc và nóng bỏng và có lẽ có những con quỷ đang xây cái hầm lửa riêng của bạn ngay lúc này. Một trong những nhà thần học nổi tiếng nhất của thế kỷ trước [thế kỷ 20], LM Hans Urs von Balthasar, đã không phủ nhận sự hiện hữu của địa ngục nhưng đã đặt câu hỏi trong một cuốn sách của ông xuất bản năm 1988: Chúng ta có dám hy vọng rằng tất cả mọi người đều được cứu rỗi không? Câu trả lời của ông là một câu trả lời đáng ngạc nhiên: "Có lẽ chúng ta không phải tất cả đều được cứu rỗi, nhưng hy vọng như vậy có thể là một phần trong bổn phận của người theo đạo Thiên chúa. Nếu không, chúng ta sẽ giới hạn lòng thương xót của Chúa."

Có phải ĐGH Francis là người theo chủ "nghĩa phổ quát" [universalism] tin rằng mặc dù địa ngục là có thật, nhưng cuối cùng không ai phải sa xuống đó không?

Nhân tiện, hãy lưu ý rằng đây chính xác là hy vọng thần học được thể hiện trong "Lời cầu nguyện Fatima" mà rất nhiều người Công giáo học được khi lần hạt mân côi: "Lạy Chúa Giêsu, xin tha tội chúng con, xin cứu chúng con khỏi sa Hỏa Ngục, xin đem các linh hồn lên thiên Đàng, nhất là những linh hồn cần đến lòng Chúa thương xót hơn."

Tất nhiên, những suy đoán thần học của von Balthasar về địa ngục chỉ chiếm một góc nhỏ trong số công trình [nghiên cứu] đồ sộ của ông. Những suy đoán nầy cũng không phải là những tác phẩm gây tranh cãi duy nhất của ông: Việc ông sử dụng sự bổ túc giới tính liên quan đến các vai trò nghề nghiệp trong Giáo hội cũng đã bị chỉ trích trong những năm gần đây, đặc biệt là khi Giáo hoàng Francis dường như chấp nhận "sự hiểu biết của von Balthasar về Giáo hội như một sự bổ túc nam/nữ tính". Nhưng ông còn nhiều điều hơn thế nữa với tư cách là một nhà thần học.

Là tác giả của hơn 80 cuốn sách và 500 bài viết trong suốt cuộc đời, ông thường được nhắc đến cùng với Karl Rahner và Bernard Lonergan (và Karl Barth ở bên kia sông Tiber) như những nhà thần học vĩ đại của thế kỷ 20. (Avery Dulles sẽ đưa John Courtney Murray, Chenu, Congar và de Lubac vào danh sách này.) Cả Giáo hoàng John Paul II và Giáo hoàng Benedict XVI đều thường trích dẫn von Balthasar, với việc Đức Gioan Phaolô II phong ông làm hồng y vào năm 1988 (von Balthasar qua đời ba ngày trước công nghị).

LM Von Balthasar thường được ghi nhận cùng với một số nhà tư tưởng được liệt kê ở trên là đã giải cứu giáo hội khỏi “sa mạc của chủ nghĩa tân kinh viện” (lời của ông) thống trị thần học Công giáo trước Công đồng Vatican II. “Lúc đầu, Balthasar là một nhân vật khá biệt lập, có ít ảnh hưởng đến các nhà thần học Công giáo khác”, Edward T. Oakes, S.J., đã viết trên tờ America vào năm 2005. “Ví dụ, ông chưa bao giờ tham dự Công đồng Vatican II với tư cách là một chuyên gia thần học, như nhiều người cùng thời với ông đã làm. Nhưng kể từ khi ông qua đời vào ngày 26 tháng 6 năm 1988, tư tưởng của ông ngày càng được công nhận vì sự uyên bác đáng chú ý, những đổi mới táo bạo và nền tảng vững chắc trong truyền thống”.

Christopher Steck: “Balthasar thích sự phong phú gợi cảm và không ngăn nắp hơn là kiểu hệ thống hóa khách quan đặc trưng của nhiều nhà tư tưởng Thiên Chúa Giáo vĩ đại." Von Balthasar nổi tiếng nhất với các tác phẩm về thần học có hệ thống, đặc biệt là “bộ ba” gồm 16 phần bao gồm ba bộ văn bản—The Glory of the Lord (bảy cuốn), Theo-Drama (năm cuốn) và Theo-Logic (ba cuốn)—và một Lời bạt kết luận. Nhưng vì sở thích đa dạng của mình—trong suốt sự nghiệp, ông đã viết về mọi thứ, từ các tổ phụ của giáo hội đến tự truyện tâm linh, phê bình văn học và nhiều thứ khác (bao gồm cả lời bạt có phần khét tiếng cho một cuốn sách về Tarot)—von Balthasar phản đối việc phân loại dễ dàng rằng mình là một nhà tư tưởng. “Về phương pháp, Balthasar thích sự giàu có gợi cảm và thiếu ngăn nắp hơn là kiểu hệ thống hóa khách quan đặc trưng của nhiều nhà tư tưởng Thiên Chúa Giáo vĩ đại”, Christopher W. Steck đã viết trong một bài luận năm 2005 cho tờ America. “Ông ấy cho rằng chân lý Thiên Chúa Giáo là ‘giao hưởng’, ít tập hợp các lập trường và học thuyết mà là một sự thể hiện hữu cơ, năng động và tường thuật về tình yêu thiêng liêng”. (Độc giả có thể bấm vào đây để xem bài đánh giá gần đây trên America của Mục sư Robert Imbelli về một cuốn sách về thần học bí tích của von Balthasar.)

Sinh ra tại Lucerne, Thụy Sĩ, vào năm 1905, von Balthasar gia nhập Dòng Tên vào năm 1929. Được thụ phong linh mục vào năm 1936, ông trở thành sinh viên tuyên úy vào năm 1940 tại Basel, Thụy Sĩ, nơi ông gặp Adrienne von Speyr, một nhà thần học và nhà huyền môn, người vẫn là cộng sự viên chính của ông cho đến khi bà qua đời vào năm 1967. Von Balthasar rời Dòng Tên vào năm 1950 để tận hiến cho một học viện giáo dân được thánh hiến có tên là Cộng đồng Thánh John, mà ông đã thành lập cùng với von Speyr, mặc dù ông vẫn là một linh mục và cuối cùng đã được nhập vào một giáo phận. Năm 1969, Đức Giáo hoàng Phaolô VI bổ nhiệm ông vào Ủy ban Thần học Quốc tế; năm 1971, cùng với Ratzinger [ĐGH Benedict XVI] và de Lubac, ông thành lập tập san thần học quốc tế Communio. Ông mất tại Basel năm 1988.

Vậy, ta hãy quay lại với đề tài địa ngục. Von Balthasar thực sự đã nói gì trong "Dare We Hope That All Men Be Saved?" Ông chắc chắn không phủ nhận sự tồn tại của địa ngục (và ĐGH Francis cũng vậy); xét cho cùng, Kinh thánh đưa ra vô số ví dụ về niềm tin vào địa ngục, và ba công đồng giáo hội đã khẳng định niềm tin vào sự nguyền rủa. Sách Giáo lý của Giáo hội Công giáo vẫn có một định nghĩa khá nghiêm ngặt: “Mỗi người nhận được sự trừng phạt vĩnh cửu của mình trong linh hồn bất tử của mình ngay tại thời điểm chết, trong một sự phán xét cụ thể liên quan đến cuộc sống của người đó với Chúa Kitô: hoặc là lên thiên đàng - qua sự thanh tẩy hoặc ngay lập tức - hoặc sự nguyền rủa ngay lập tức và vĩnh viễn” (1022). Và sự nguyền rủa đó là gì? “Hình phạt chính của địa ngục là sự xa cách vĩnh viễn với Thiên Chúa, Đấng mà chỉ có con người mới có thể có sự sống và hạnh phúc mà con người được tạo ra và khao khát” (1035).

Người Phiên dịch: Phaolô Sáng, 58

Anh em nào muốn đọc nguyên bản Anh Văn, xin bấm vào đây:

https://www.americamagazine.org/arts-culture/2024/01/23/cbc-column-von-balthasar-hell-247006