Ngả lưng một thoáng bên đường

Một số người Việt buổi đầu rời quê nhà không khỏi có tâm lý ngỡ ngàng với cảnh đường xa vạn dặm. Cách riêng ở Bắc Mỹ, với nhiều đường sá băng qua những không gian bạt ngàn, đất rộng người thưa. Trên thực tế, vì hệ thống xa lộ, xe cộ, và luật giao thông ở đây quá tốt, nhiều khoảng cách địa lý có thể được thu hẹp đáng kể. Từ Dallas-Texas sang Atlanta-Georgia chỉ mất khoảng nửa ngày lái xe. Tính ra, đường đi đó gần tương đương khoảng cách Sài Gòn-Hà Nội, mà trong hoàn cảnh đường sá Việt Nam, xe cộ chạy hoài vẫn… chưa tới.

 

Và trong những dịp đi chơi xa, thăm viếng họ hàng, hay vì đòi hỏi công việc, nhiều người có lẽ cũng đã đôi lần cần nghỉ lại dọc đường. Có nhiều loại dịch vụ phục vụ cho nhu cầu thực tế này, như các hotel, motel, inn, bed & breakfast. Có hình thức nhà trọ nguồn gốc lâu đời, xuất phát từ Âu Châu trung cổ, và cũng có nhiều loại khách sạn tân kỳ, mới xuất hiện sau này. Ở Mỹ, rất nhiều khách sạn/nhà trọ… rủ nhau ra nằm dọc các xa lộ để đón khách lỡ đường. Đây là một kỹ nghệ khổng lồ. Nhiều trường đại học cũng có một ngành riêng, gọi là "Hospitality Management", để huấn luyện các chuyên viên điều hành khách sạn. Sau đây là điểm lược vài loại khách sạn/nhà trọ thường gặp.

 

Hotel

Ta dễ dàng gặp loại khách sạn này ở gần trung tâm thành phố. Hotel có thể có kiến trúc đồ sộ, lắm khi hằng chục tầng lầu. Cửa phòng thường xoay vào trong, chứ không hướng ra mặt đường lộ thiên. Khách về phòng phải đi dọc các hành lang "hallway". Một số khách sạn có bãi đậu xe tách biệt khuôn viên hotel, và có nhân viên đảm trách việc nhận/đậu xe. Nhiều hotel lớn thậm chí có dịch vụ xe đưa đón khách riêng, gọi là "shuttle services". Sòng bài Las Vegas nổi tiếng tập trung nhiều khách sạn đồ sộ, sang cả, lừng danh nhất với khu "Las Vegas Strip": 19 trong tổng số 20 khách sạn lớn nhất thế giới tập trung ở đây.

Ngày nay, hotel có thể thấy ở khắp mọi nơi, với đủ loại sang hèn. Các tên tuổi lớn như Marriott International, Hilton, Global Hyatt... thích mở mang, hiện diện tại hầu hết các thành phố lớn trên thế giới. Chúng tạo sự quen thuộc, thoải mái, gây lòng trung thành nơi khách hàng, vì đi đến đâu họ cũng có thể gặp một dịch vụ y chang nhau. Nhiều hotel rất nhà nghề, với đủ nhà hàng có thức ăn nóng hổi, phòng đủ tiện nghi TV, tủ lạnh, tủ sắt, có cả hồ bơi, phòng tập thể dục, chỗ giặt quần áo, quầy rượu nhỏ "mini-bar", phòng hội họp "conference room", thậm chí cả chỗ giữ  trẻ.

​

Khách hàng của hotel cũng đủ loại người: du khách, thương gia, sinh viên, v.v. Họ có thể nghỉ đôi ngày hoặc kéo dài vài tháng. Giá cả khách sạn có thể mắc rẻ tuỳ phẩm chất, an ninh, và các dịch vụ liên hệ. Hotel thường có discounts hạ giá cho người đặt chỗ sớm, hoặc để chiêu dụ khách. Một số hotel cho thuê phòng (thậm chí bán hẳn) trong nhiều năm cho khách hàng thương mại có nhu cầu.

Ở nhiều nơi, các hotel nổi tiếng có thể là điểm hấp dẫn du khách. Có những hotel nổi tiếng cả thế giới,  thậm chí đi vào lịch sử, chẳng hạn như khách sạn Schloss Cecilienhof ở Potsdam, Đức Quốc, nơi diễn ra hội nghị "Potsdam Conference" năm 1945 kết liễu Đệ Nhị Thế Chiến, có mặt Winston Churchill (Thủ tướng Anh), Harry Truman (Tổng Thống Hoa Kỳ) và Joseph Stalin (lãnh tụ cộng sản Nga Sô). Ở Sài Gòn trước 1975 có khách sạn Continental lừng danh. Continental hầu như là một loại tổng hành dinh báo chí bán chánh thức, nơi giới ký giả ngoại quốc lẫn địa phương tập trung nghe ngóng tin tức thế sự.

 

Motel

Đây là một loại nhà trọ rất quen thuộc khác. Các motel bắt đầu được xây hằng loạt và phổ biến từ thập niên 1960, khi hệ thống xa lộ nảy nở, xe cộ tăng nhanh, khiến việc đi lại xuyên bang trở nên dễ dàng hơn bao giờ.

Đa số các motel, vì vậy, toạ lạc dọc theo các xa lộ. Chúng thường nhỏ gọn, hiếm khi cao quá 2-3 tầng lầu hay lên trên hằng trăm phòng. Kiến trúc motel đơn giản, thường chỉ là một khối xây theo hình dạng chữ 'I'- hoặc 'L' - hoặc 'U'. Cửa phòng thường mở thẳng ra mặt đường, lắm khi chỉ cách bãi đậu xe vài bước chân. Motel nhắm đến tâm lý thích sự tiện lợi của những khách hàng vội vã trên đường thiên lý, muốn có một chỗ ngả lưng qua đêm, khỏi lo hì hụi mang vác cồng kềnh, hay băng qua các hành lang ngoằn ngoèo bí hiểm, như ở các hotel.

​

Đa phần motel thường trương bảng đèn "neon" sáng choang, để mời dụ khách, vì khác hotel, các motel không có tên tuổi được chú ý khắp mọi nơi. Ít khi người ta thấy motel có chi nhánh khắp thế giới. Một hệ thống motel mạnh cũng chỉ phổ biến đến tầm cỡ quốc gia. Chẳng hạn như hệ thống motel mang tên "Super 8" hoặc "Motel 6" có chi nhánh ở nhiều thành phố lớn ở Mỹ.

​

Từ "motel" nguyên thuỷ đến từ thuật ngữ "motorists hotel" nghĩa là loại khách sạn dành cho khách hàng là các bác tài lỡ đường. Giới này chỉ cần nghỉ ngơi trong chốc lát, hoặc qua đêm, hiếm khi ngụ lại quá lâu. Motel thường chỉ có các tiện nghi tối thiểu như giường ngủ, phòng tắm, microwave, TV, điện thoại, internet. Giá cả motel nói chung rẻ hơn hotel. Có một số motel rất rẻ, thậm chí tính tiền giờ, khá tương tự loại "phòng trọ bình dân" ở Việt Nam. Cũng như hotel, giới điều hành motel rất thường tung ra các discounts hạ giá cho người đặt chỗ sớm, hoặc khi cần chiêu dụ khách hàng mới.

 

Inn

Về nhiều mặt: kiến trúc, điều hành, giá cả, hệ thống "Inn" khá giống với motel. Điểm khác là motel hay gặp ở thành phố, còn inn thường thấy ở vùng quê "country". Chúng cũng thường nằm men theo các xa lộ chánh. Cũng như motel, cửa phòng trọ ở các inn hay hướng ra bên ngoài, về phía bãi đậu xe. Inn cũng có giá cả rất phải chăng.

​

Như motel, các inn phục vụ những nhu cầu căn bản nhất của khách lỡ đường như bữa ăn nhẹ, chỗ ngả lưng, nhà vệ sinh, v.v. Thông thường inn cũng không có chi nhánh rộng khắp toàn cầu, ngoài một biệt lệ là Holiday Inn—cái tên quen thuộc có mặt khắp thế giới.

​

Đây là loại nhà trọ khá lâu đời. Inn có từ thời Đế Quốc La Mã bắt đầu xây hệ thống đường sá ngang dọc khắp nơi, trải cũng đã hơn 2 thiên niên kỷ. Xưa kia, inn từng là những kiểu như lữ quán/tửu quán, làm nơi tụ họp, vui chơi trong cộng đồng ở một khu tỉnh lẻ. Đến tận ngày nay, bên Âu Châu vẫn còn sử dụng nhiều inn tuổi đời đã vài thế kỷ. Một trong những cái tên nổi tiếng nhất là "The George Inn" của Anh Quốc, được xây khoảng thế kỷ 14 hoặc 15.

 

Bed & breakfast

Trong các loại "khách sạn", "nhà trọ", "phòng trọ", thì "Bed & Breakfast" khá đặc biệt. Khác hotel, motel, hay inn, các nhà trọ "Bed & Breakfast" thường do tư nhân sở hữu, hoạt động biệt lập. Không hiếm khi nó là tư gia, chỉ được chỉnh sửa đôi chút, để làm "phòng trọ". Thường "Bed & Breakfast" rất nhỏ, chỉ có trên dưới 10 phòng. Ở Bắc Mỹ, theo thống kê không chánh thức, có trên dưới 18,000 nhà trọ kiểu này—trong đó khoảng 10,000 là tư gia, mà chủ nhân dành ra 1-2 phòng làm "phòng trọ".

​

Những "Bed & Breakfast" này còn đặc biệt ở chỗ chủ nhân ít khi mướn nhân viên đông đảo, mà thích tự mình chào đón lẫn phục vụ khách, làm hết các việc dọn dẹp, vệ sinh,  trang hoàng phòng ốc, v.v. Thường khi chủ nhân cũng tự tay nấu điểm tâm, với các món độc đáo kiểu gia truyền không tìm được ở bất kỳ đâu—là một nét độc đáo khác. Nếu chủ nhân "Bed & Breakfast" thuê mướn thêm nhiều nhân viên, có nghĩa nó đang biến thành những loại inn hoặc motel rồi.

​

Ở Bắc Mỹ, nhiều người thích "Bed & Breakfast" một phần vì chúng có thể gợi cảm giác ấm cúng. Từ bàn ghế giường tủ đến các sinh hoạt đều có thể làm cho người ta cảm thấy như thể đang ở nhà mình. Một lợi thế nữa là khách luôn có chủ nhân bên cạnh, như người bạn tin cậy, mỗi khi cần hướng dẫn thăm thú địa phương, v.v. "Bed & Breakfast" cũng là những nơi nghỉ ngơi yên tĩnh. Giới sinh viên, các băng chơi mô-tô, và nhiều lớp khách hàng thích chộn rộn thường tránh xa "B&B". Vì mức độ phục vụ cao, "Bed & Breakfast" thường đắt tiền hơn những hotel trung bình trở xuống. Khách hàng của "B&B" thường là các đôi uyên ương, học thức và khá giả.

 

Chọn lựa thích hợp

Cũng còn nhiều loại khách sạn/nhà trọ khác mà du khách có thể chọn. Các khu nghỉ mát sang trọng có resort hotel. Ở những vùng vui chơi mùa đông, người ta thường bắt gặp  những loại "cottage", "cabin", "lodge". Sau này thêm nhiều loại khách sạn treo trên cành cây "Treehouse", hay thả ngầm dưới nước "Underwater hotels", v.v. Tuy tên gọi khác nhau, các loại này đều có những dịch vụ ít nhiều tương tự—cùng là nơi cho du khách đến xả hơi, relax. Nhiều người Việt vui tánh thì gọi "khách sạn ngàn sao" để chỉ các buổi dã ngoại, cắm lều trại ngoài trời. Và cũng đã có một thời, hằng trăm binh sĩ Hoa Kỳ, từng sát cánh bên Quân Lực VNCH, bất đắc dĩ đã phải vào ngụ dài hạn ở "khách sạn" Hanoi-Hilton khét tiếng.

 

Trần Trí Dũng