1.
 
           Vài cây số phía nam thị trấn, quốc lộ bị thắt nghẹn lại như cái cổ nùng nục mở mang chiếc nơ xiết quá tay. Thị trấn thành cái bụng căng tròn một bữa ăn quá trớn. Trái tim con con và những nhịp đập thỏ thẻ rớt vô bao tử từ lâu. Hơi thở mệt nhọc dồn về, phình lên xẹp xuống ở chỗ đó. Coi chừng bao nhiêu thứ thực vật hổ lốn sắp nhào hết lên trên cổ, lên trên nữa, tìm cái lỗ lớn có răng mà trào ra cho khỏe.
 
           Bên vệ đường, một chiếc thiết giáp nằm chỏng tay chân và lỗ rún đầy đất lên trên trời như con rùa bị lật ngửa. Nó bị kẹt trên quốc lộ ngay chỗ này ba ngày nay, không khác gì một khúc xương cá mắc nghẹn trong cuống họng. Nó hằn học cho số phận hẩm hiu của mình. Thoắt một cái trở bàn tay, từ cao nguyên bạt ngàn, nó thấy mình nằm đơ cán cuốc giữa một bên là núi một bên là biển, nhìn đủ loại động thực vật hai chân bốn chân không chân chạy đua khỏi cái thị trấn kia. Chạy về đâu? Có chắc cái đầu còn
nằm nguyên vẹn phía trên cần cổ không?
 
           2.
 
           Heo kêu ủn ỉn. Bò ợ ồ ồ. Gà vịt nhảy tưng tưng, cà tát cà tát loạn xạ… Xe nhà binh, xe đò, xe lam, xe gắn máy... đua nhau phun khói mù mịt. Tới cả bàn ghế tủ giường vô tri giác, suốt đời nằm yên một chỗ, cũng ùn ùn xô lấn chà đạp lên nhau chạy về hướng Nam. Chỉ có con người, loài động vật hai chân nhỏ xíu và lanh lẹ, là có vẻ còn một chút trật tự... Mười mấy cái đầu tụm lại bàn tán xôn xao:
           “Tại sao lại bỏ chạy tán loạn như vầy? Việt cộng còn cách thị trấn xa lắc xa lơ...”
            “Mới hai ngày trước còn yên lắm, Thiếu tá. Sáng hôm qua tụi hải quân đổ một mớ người tỵ nạn từ Ðà Nẵng vô, bây giờ hết kiểm soát nổi.”
            “Ở đây, chỉ còn Thiếu tá là lớn nhứt, ông phải làm cái gì đi chứ! Ông thấy ngọn đồi kia không? Mình còn nguyên một trung đội pháo binh trên đó. Ông biểu tụi nó đánh thì cả sư đoàn Việt cộng cũng không qua nổi khúc đường này đâu!”
              “Thôi đi mấy cha ơi! Lo mà giữ lấy cái thân. Ai có vợ con còn kẹt trong thị trấn, ráng đem ra cho lẹ… Ai một mình thì chạy cho xa. Hên lắm, còn giữ được vùng Bốn. Sài Gòn vài bữa nữa cũng mất thôi. Tụi Mỹ bỏ mình rồi.”
 
           3.
 
           Bà mẹ đang ngồi xổm cho con bú bất chợt la thất thanh:
          “Thiếu tá! Thiếu tá!...”
       Một người lính ở trần thất thểu bước đi giữa quốc lộ… Phía trên hai cái ống quần rách tả tơi, chỗ ngang thắt lưng, lủng lẳng ba bốn trái lựu đạn. Nhưng chính chai rượu trên tay anh ta làm bà mẹ kia
hoảng sợ:
          “Ông lính đó say rồi mà mang lựu đạn đầy người thấy ớn quá!”
      Người được gọi là Thiếu tá lắc đầu, quay lưng. Anh lính nhảy thót lên ngực chiếc thiết giáp. Nó nằm im chịu đựng. Anh ta ngồi xếp bằng, vừa nốc rượu say sưa vừa sắp sắp xếp xếp mấy trái lựu đạn trước bụng mình. Lâu lâu anh ta la lớn vào dòng người hỗn độn, cười sằng sặc, đại loại:
         “Chạy đi thẩm quyền! Chạy đi chiến hữu! Chạy đi bà con!... Bay cho cao! Chạy cho xa! Việt cộng vô tới, nó cắt đầu hết cả lũ... Ha ha ha haaa...”
 

          Một hồi sau, lúc không còn ai thèm để ý tới anh ta, bỗng liên tiếp mấy tiếng nổ kinh hoàng phát ra từ chiếc thiết giáp. Ðàn bà con nít gào khóc. Trâu bò heo gà chó mèo la ỏm tỏi.
         Một giọng đàn ông thét lớn:
         “Nằm xuống đất hết, nằm sát xuống đất, đừng có ngóc đầu lên!”
         “Mẹ! Có phải Việt cộng pháo kích đâu, cha nội làm gì dữ vậy...”
 
       Mấy tiếng nổ đã im bặt. Vài người lính lò dò mon men tới coi. Trên bụng chiếc thiết giáp chỉ thấy một mớ thịt tan tành nhầy nhụa, phần còn lại của người lính say khi nãy. Ai đó nhổ nước miếng lên đống thịt người còn tươm máu tanh tưởi:
         “Ðù mẹ... Ðồ ngu!” 
 
           4.
 
           Vài tiếng đồng hồ sau, những người lính đi ngang bắt đầu lột bỏ quân phục. Quần áo, giày lính, nón sắt... bị quăng bừa bãi xung quanh chiếc thiết giáp. Vài người trong lúc hối hả liệng luôn chiếc thẻ bài đeo trên cổ. Tới mức này thì thiệt quá đáng, chiếc thiết giáp bất mãn la rền trời:

          “Tôi là thân thiết giáp, tôi không phải là cái máng áo máng quần cho thiên hạ!”

         Không có ai nghe tiếng nó, hiển nhiên. Còn duy nhứt chiếc quần xà lỏn trên người, họ hấp tấp bỏ đi. Họ đi về hướng những ngọn tháp Chàm mờ ảo xa xa trong cái chập choạng của hoàng hôn đang rón rén bò về, quờ quạng như những bóng ma.
         Một chiếc xe quân cảnh thình lình xuất hiện như từ dưới đất mọc lên, lết rề rề giữa quốc lộ… Viên Thiếu úy đứng trên xe cầm loa đọc đi đọc lại lời một ông Tướng nào đó:
 
           “Trong giờ phút nghiêm trọng của lịch sử, tôi kêu gọi anh em binh sĩ giữ vững niềm tin, tiếp tục cầm súng ở lại vị trí, bảo vệ tính mạng cùng tài sản của đồng bào...”
           Chiếc thiết giáp nghe giọng con nít:
 
           “Người ta đang nói gì vậy chị?”
           “Chắc mấy người lính lại sắp sửa đánh nhau đó em.”
           “Sao người ta đánh nhau hoài vậy chị?”
Chị nó nói:
           “Em rán ngủ đi, đường còn xa lắm...”
 
        5.
 
           Ban đêm, quốc lộ giống như một con trăn khổng lồ với bộ da lân tinh lấp loáng trườn chậm chạp yếu ớt ven triền núi. Một bên đường, chiếc thiết giáp nằm nhớ cao nguyên và những đêm hỏa châu sáng rực rừng già kỳ bí. Ðời nó trải qua chỉ vài ba trận đánh, nhưng trận nào cũng lở đất long trời. Thường thì nó ngủ vùi trong một căn cứ hỏa lực bảo vệ bộ tư lệnh quân đoàn. Hàng ngày mấy anh lính đem nó ra lau chùi, nâng niu còn hơn cưng chìu đào. Có lần, một trong những lần hành quân xa hậu cứ hiếm hoi, nó dừng chân bên một dòng suối nhỏ. Một anh lính Thượng lém lĩnh dụ khị mấy con voi già lấy vòi phun
nước tắm nó, trong lúc có những tiếng cười thôn nữ khúc khích vọng ra sau mấy bụi tre rừng... Bây giờ nằm đây, trơ trọi một mình giữa cơn hỗn loạn tận cùng của người và vật, nó hiểu tất cả sắp tới hồi kết
thúc.
 
           Nghĩ tới đây, lòng nó cảm động muốn khóc. Ðầu óc nó mơ mơ màng màng, vừa khi bên tai nghe huỳnh huỵch tiếng người vật lộn sát nách. Nó vụt mở mắt. Một người đàn ông đang ngồi trên bụng một người đàn bà. Nó chưa thấy tư thế đàn ông nào kỳ cục hơn như vậy. Một bên vai ông nghiêng xuống, cái cùi chõ chấn ngay giữa trán người đàn bà. Vai còn lại vươn tới trước, cánh tay soải thẳng, túm trọn mớ tóc bùi nhùi, vặt đầu người đàn bà xuống đất.
            “Lạy ông! Ông làm ơn làm phước tha cho tôi! Tôi còn con nhỏ ở đằng kia.”
            “Câm miệng lại! Không thôi tao cắt vú mày!”
 

        Chiếc thiết giáp nhắm nghiền mắt. Ðêm thoắt trở nên yên ắng, cái yên ắng giữa một nấm mồ, im lìm đủ để nó nghe xoáy vào óc mình một âm thanh gắt gọn của áo quần bị xé toạt.
 
           6.
 
           Hừng đông, mặt trời ngóc cái đầu đỏ lòm lên từ phía chân trời, banh háng vãi những sợi nước đái vàng khè vô vách núi. Buổi sáng khô cằn kỳ dị, một hạt sương trên vạt cỏ hoang kế bên chiếc thiết giáp cũng không tụ nổi. Nền trời đen chuyển dần độ xám, thành một thứ màu nhờ nhờ không xanh không nâu không đỏ. Chiếc thiết giáp mở mắt, bàng hoàng nhận ra cảnh quan đã thay đổi quá nhiều. Không còn nghe tiếng thú vật la rống. Không còn cảnh người ta nấu cơm, bày bàn ăn ngay giữa quốc lộ… Trên đường, lác đác vài người nông phu ăn mặc tiều tụy, tò mò đi tới đi lui. Có ông lão khua cây gậy tới bên
chiếc thiết giáp, gõ gõ lên mình nó mấy cái như tự ước lượng điều gì, lẩm bẩm một mình:
 
           “Nó bằng sắt thiệt mà. Sao hồi nào giờ cách mạng nói Mỹ Ngụy làm xe thiết giáp giả, bọc bằng giấy, để hù dọa nhân dân...”
            Ai đó đứng phía sau trả lời:
           “Ðúng đấy cụ ạ. Chúng nó phô trương mà thôi. Ngụy quân chỉ có vài chiếc thật như chiếc này nên đã bị bộ đội mình truy lùng ráo riết, đã tiêu diệt được nó đấy, thưa cụ.”
 
           Ông lão gật gù:
 
           “Ðúng! Ðúng! Phải vậy!”
 
           Cách vài trăm thước về hướng nam bỗng dội lại chát chúa mấy tiếng A.K. Một ông già và chiếc xe lam chất đầy đồ bị một người thanh niên mang băng đỏ trên tay chận lại:
 
           “Con để cho thầy đi, thầy năn nỉ con! Mẹ thầy đang bị bịnh nặng lắm...”
           “Ông là thầy ai? Ai là con ông hồi nào?”
           “Con không nhớ thầy dạy lớp con năm tú tài đệ nhứt cấp sao?”
          “Ðừng có đem chuyện thầy trò, tú tài tú tiền ra đây. Tôi không biết ông là ai hết. Ông đem theo cái gì trên chiếc xe này?”
          “Thầy chỉ có đồ đạc lặt vặt và vài cuốn sách thôi con...”
          “Tôi đã nói, không được gọi tôi là con, gọi là đồng chí. Ðổ mớ sách vở ra đây tôi kiểm.”
 
           Ông thầy già lọng cọng khiêng cái rương gỗ để xuống đất, mở nắp. Người thanh niên lật lật vài cuốn sách nằm trên cùng bằng mũi bàn chân, rồi co chân đá cái rương lật ngang. Mấy chục cuốn sách xổ ra mặt đưòng lăn lóc:
 
             “Biết lắm mà, toàn sách phản cách mạng. Ðốt hết! Lần này tha cho ông. Tôi chỉ đốt bỏ thôi. Ông còn ngoan cố sẽ đưa ra tòa án cho cách mạng và nhân dân xét xử!”
 
           Ông thầy già không nói một lời, lúi húi lượm cái vỏ rương rỗng chất lên xe.
 
 
           7.
 
           Từng tảng mây âm u từ đâu lừng lững kéo nhau về. Trên đường, người ta mỗi lúc một thưa. Chỉ còn vài người thanh niên trẻ măng tay đeo băng đỏ thỉnh thoảng đi lại cười nói huyên thuyên, đố nhau khi nào thì xe tăng cùng bộ đội chính quy sẽ vô tới. Dọc quốc lộ, hàng trăm mảnh quân phục, giày trận, nón lính đứng ngồi vương vãi khắp nơi. Chiếc thiết giáp vẫn bất lực nằm ngửa giữa trời. Ai đó đã đắp một mảnh chiếu ngang đống thịt người bầy nhầy trên bụng nó, còn lòi ra một bệt máu khô đặc quánh màu nâu như đất. Mùi hôi thúi hỗn xược xộc thẳng vô mũi nó. Nó chưa bao giờ thấy chán ngán đời mình hơn lúc này. Mở trừng trừng mấy con mắt thất thần nhìn lên trời, giọng nó rền rĩ thê lương:
 
“Ông Trời ơi ông Trời! Kiếp sau nếu ông có vô tình bắt tôi đầu thai làm thân thiết giáp trở lại, xin ông cho tôi sinh ra ở chốn sa trường mà thôi! Ðây đâu phải chiến trường. Ðây là địa ngục trần gian.”
 
Dưng không, trời bắt đầu phơn phớt bụi mưa bay...

Trần Trí Dũng
(5.1998)